Hipertiroidi

         Hipertiroidi tiroid bezinden aşırı hormon yapılması ile oluşan klinik tabloya verilen addır. Herhangi bir nedenle kandaki tiroid hormon seviyesinin aşırı artması durumuna "Tirotoksikoz" adı verilir. Hipertiroidi durumları tirotoksikoz oluşturduğu gibi daha az sıklıkta hipertiroidisiz tirotoksikozlar da vardır. Hipertiroidisiz tirotoksikozlara örnek olarak  fazla miktarda tiroid hormonu kullanımı, tiroid bezinde hasarlanmaya sebep olarak depolanmış tiroid hormonunun kana dökülmesine sebep olan tiroidit durumları verilebilir. Tirotoksikozların geniş gurubunu ise hipertiroidili tirotoksikozlar oluşturur. Bunlardan en sık görülenler ise Graves hastalığı, toksik multinodüler guatr, toksik adenomdur. 

          Hipertiroidide çarpıntı, sıcak intoleransı, aşırı terleme, iştah artışı ile birlikte kilo kaybı, hiperaktivite, irritabilite, çabuk yorulma, diyare  gibi semptomlar olur. Fizik muayenede hastalarda taşikardi, atrial fibrilasyon, tremor, guatr, nemli cilt, sistolik üfürüm, nabız basıncının artması, kas güçsüzlüğü saptanabilir. Semptomlar ileri yaşlarda silik olabilir. Her hastada tüm semptomlar bulunmayabilir. Bu nedenle aritmi, atrial fibrilasyon, anksiyete, panik atak, menapoz, miyopati tanısı düşünülen hastalarda hipertiroidi tanısı dışlanmalıdır. 

           Hipotiroidi tanısında en sensitif tetkik serum TSH ölçümüdür. Tiroid hormon seviyeleri normal düzeyin üstüne çıkmadan önce ilk olarak serum TSH seviyesi düşmeye başlar. Serum TSH seviyesi düşük ama tiroid hormon seviyeleri normal saptandığı buduruma "subklinik hipertiroidi" adı verilir. Serum tiroid hormonları yüksek saptanmış ise tanı hipertiroididir. Bu dönemde serum TSH seviyesi genellikle ölçülemeyecek düzeyde düşük bulunur. Tiroid hormonu ölçümü için serbest T4 ölçümü tercih edilmelidir. Nadiren T3 toksikozu olan hastalarda sadece T3 yüksekliği olduğundan serbest T4 seviyesi normal ise serbest T3 ölçümü gerekli olur.  

           Tirotoksikoz tanısı konulan hastada daha sonra hipertiroidili tirotoksikoz mu yoksa hipertiroidisiz tirotoksikoz mu olduğuna karar vermelidir. Tiroid hormon seviyelerine bakılarak ayırıcı tanı yapılamaz. Genel olarak klinik bulgularla karar verilebilir. Şüpheye düşüldüğü durumlarda tiroid sintigrafisi veya radyoaktif iyot uptake ölçümü yapılarak tanı kesinleştirilir. 

            Tedaviye tirotoksikozun etyolojisine göre karar verilmelidir. Hipertiroidisiz tirotoksikozlarda antitiroid ilaçlar uygulanmamalıdır. Hipertiroidili tirotoksikozlu hastalarda antitiroid tedavinin dozları ve süresi hastanın kliniğine, tedaviye verdiği yanıta, yan etkilerine gibi çeşitli faktörlere bakılarak karar verilir. Hastalarda semptomatik iyilik sağlamak için beta blokerler kullanılabilir. Antitiroid ilaçlar ile sıklıkla çok iyi yanıt alınsa bile Graves hastalığının çok sık görülen rekürrensi, toksik nodüllerde antitiroid ilaçlar ile küratif sonuç alınamaması nedeni ile başka tedavi seçenekleri uygulanması gerekir.

           Hipertiroidi hastalarında antitiroid ilaç tedavileri dışında uygulanan tedaviler radyoaktif iyot tedavisi veya cerrahi tedavidir. Radyoiyod tedavi günümüzde sık tercih edilen tedavilerden birisidir. Radyoaktif etkinliği olan iyod oral yoldan verildikten sonra hemen tamamen sadece tiroid bezinde tutulduğu için hücrelerin apopitozuna yol açar. Alınan radyasyon dozu çok düşüktür. Hastalarda hipotiroidi gelişebilir. Radyoiyod dışındaki tedavi seçeneği ise tireoidektomi yapılmasıdır. Radyoiyod tedavi ile cerrahi tedavi arasındaki karar hastanın yaşına klinik durumuna, bası semptomlarına olup olmaması gibi gibi çeşitli faktörlerin varlığına göre karar verilir.