​

D VİTAMİNİ 

​

Besinlerde bol olarak bulunmadığından genlük D vitamini gereksinimi besinlerde karşılamak mümkün değildir. Günlük gereksinim esas olarak güneş ışığının cilt altında kolesterolden UV ışınları sayesinde 7-dihidroksi kolesterole dönüşümünü oluşturması ile sağlanır. Kolların ve yüzün yaklaşık 15-20 dakika süre ile güneş ışığına maruz kalınması ile 2000-3000 IU kadar D vitamini sentezlendiği gösterilmiştir. Günlük gereksinim ortalama 400-800 IU kadar olsa da gebelerde, ileri yaşlarda, puberte döneminde daha yüksek dozlara gereksinim vardır. Depolanabilen bir hormondur.

​

Kişilerde D vitamini yeterliliği serum 25(OH) kolekalsiferol ölçümü ile tespit edilir. Kemik sağlığı açısından serum D vitamini seviyesinin 20 mg/mL den daha yüksek olması istenir. Serum seviyeleri hafif derecede düşük kişilerde genelikle hiçbir belirti gözlenmez. Klinik bulgular D vitamini seviyesi genellikle çok düşük ve uzun süreli düşük olan kişilerde gözlenir. Erişkinde uzun dönem D vitamini eksikliği ile oluşan tabloya Osteomalazi adı verilir. Hastalarda sekonder hiperparatiroidi gelişeceğinden yaygın kas ve kemik ağrısı gözlenebilir. Kaslarda güçsüzlük özellikle proksimal kaslarda görülür. Yürüme güçlüğü, ayağa kalmada zorluk gözlenir. Uzun dönem D vitamini eksikliği osteporoza yol açar. Özellikle D vitamini eksikliği ağır olanlarda hipokalsemi, hipofosfatemi, alkalen fosfataz yüksekliği gözlenebilir.

​

Serum seviyesi seviyesi düşük olanlarda oral kolekalsiferol ile D vitaminin yerine koyma tedavisi yapılmalıdır. D vitamini toksikasyonundan kaçınılmalı, hiperkalsemi, hiperkalsiüri, nefrolithiazis ve diğer ektopik kalsifikasyonların oluşmaması sağlanmalıdır. Yeterli D vitamini replasmanı sağlamak için 6-8 hafta yüksek doz D vitamini verdikten sonra 800-1000 U idame doz ile devam etmelidir. Yükleme dozu için genel olarak haftalık 50 000 ünite veya eşdeğer günlük doz ile replasman yapılması önerilmektedir. Genellikle vitamin D ile birlikte 1-3 gram kalsiyum süplemantasyonu da yapılmalıdır. D vitamini replasmanı için toksisitesi olasılığı daha fazla olması nedeni ile aktif D vitamini kullanılmamalıdır. D vitamininin aktif forma dönüşü yeterli olmayan renal yetmezlikli hastalarda kontrollü bir şekilde kullanılabilir.